Xanthos Antik Kenti

Dağınık yerleşimden dolayı gezilmesi zor ama mutlaka görülmesi gereken antik kentlerden biri. Yönergeler eksik o yüzden bölgenin görevlisine yerleşim hakkında bilgi alınması faydalı olabilir. Biz gezinin ortasında alabildik bu bilgileri o yüzden neredeyse gezinin sonuna kadar bölgede ne var anlayamadık. O yüzden bileti aldıktan hemen sonra limanı, market alanını tam öğrenip o bilinç ile gezilmesini tavsiye ediyorum.

Dağınık yerleşimden dolayı gezilmesi zor ama mutlaka görülmesi gereken antik kentlerden biri. Yönergeler eksik o yüzden bölgenin görevlisine yerleşim hakkında bilgi alınması faydalı olabilir. Biz gezinin ortasında alabildik bu bilgileri o yüzden neredeyse gezinin sonuna kadar bölgede ne var anlayamadık. O yüzden bileti aldıktan hemen sonra limanı, market alanını tam öğrenip o bilinç ile gezilmesini tavsiye ediyorum.

Kent gerçekten çok güzel ve çok büyük bir alana yayılmış. Ancak daha önce büyük bir yıkıma uğradığı için yapılar çok korunamamış ne yazık ki. Burada dikili kaya mezarlarının çok güzel örneklerini görmeniz mümkün. Ören yerinin doğrudan bir girişi yok. Görevli beyefendi neredeyse her gelenin peşinden koşuyor. Giriş ücretini temin edebilmek için gerçekten çok üzücü bir durum. Ören yeri yol ile ikiye ayrılmış durumda sol tarafta tiyatro ve dikili kaya mezarları bulunuyor sağ tarafta ise nekropolis, kilise ve diğer yapılar bulunuyor. Çok düzenli bir yer değil açık ayakkabı ile gitmeyin. Müze kart geçiyor

Mutlaka görülmesi gereken bir yer.müze kartı olanlar için ücretsiz.kart yoksa 25 lira giriş ücreti Tarihçesi: Xanthos antik kent hakkında kısıtlı bilgilerin olduğu fakat şehir kuruluşunun ilk temelleri M.Ö.1200’lere uzandığı sanılmaktadır.Homeros’un Truva Savaşı’nı anlatan İlyada’da geçen destansı metinlere göre, M.Ö.1184 yılında yapılan Truva Savaşı sırasında Likya liderleri Glaucus ve Sarpedon’un, Xanthos Nehri’nin topraklarından geldiği yazılıdır. Aynı metinde Achilles’in ölümsüz ve konuşan atının ismi de Xanthos’dur. Kent M.Ö. 545 yıllarında Persler'in istilasına uğrayıp egemenliklerine girene kadar bağımsız olarak yaşadıkları kaynak ve arkeolojik verilerden anlamaktayız. Xanthos kenti, birçok önemli özelliklerinin yanında tarihi en çok acılarla dolu kent olarak bilinir. Tarihçiler, kentin birçok kez yerle bir olduğunu veya yandığını fakat yeni şehrin küller arasından yeniden yeşerdiğini anlatmaktadır.M.Ö.168 yılında Likya Birliğinin idari ve dini başkenti olmuş kentte ele geçen en eski kalıntılar MÖ 8. yüzyıla kadar gitmektedir. Pek çok tarihi olaya ve savaşa sahne olan kentten günümüze ulaşan kalıntılar arasında kaya mezarları, lahit mezarları ve Likya kültürüne özgü dikme mezar anıtları vardır. Likya akropol'ü erken dönem eserleri arasındadır. Birçok kez onarılmış tiyatro ve Erken Hristiyanlık Döneminde yapılmış kilise görülebilecek eserler arasındadır. 1840'lı yıllarda antik kentte kazılar yapan İngiliz arkeolog Charles Fellows, "Nereidler Anıtı" ile pek çok eseri British Museum'a götürmüştür.

Likya Birliği’nin idari merkezi olarak nitelenen Xanthos’un ismi Likya dilinde yazılmış kitabelerde ARNNA şeklinde geçmektedir. Şehir, İ.Ö. 545–546 yıllarında Pers Kumandanı Harpagos tarafından kuşatılır. Xanthoslular, kahramanca karşı koyup direnmelerine rağmen çaresiz duruma düştüklerinde, kadın ve çocuklarını öldürüp şehri ateşe vererek insansız ve harap bir şehri Harpagos’a bırakırlar. İ.Ö. 475–450 arasında Xanthos, bu kez yangın felaketi ile karşılaşır. İ.Ö. 334 yılında Büyük İskender şehri almıştır. İskender’in ölümünün ardından Xanthos, İ.Ö. 309’dan itibaren Mısır Hanedanı Ptolemaios’ların, ardından birçok Likya şehri gibi Suriye Kralı III. Antiokhos’un egemenliğini kabul etmek zorunda kalmıştır. İÖ 2. yy.da Likya Birliğinin başkenti olan Xanthos, İÖ 42 yılında bu kez Romalı Brutus tarafından yerle bir edilmiş, ancak ardından İmparator. Marcus Antonius’un gayretleriyle yeniden imar görmüştür. İS 1'inci yüzyılda Roma egemenliği altındaki Xanthos’ta İmparator Vespasianus adına tak yaptırılmış, günümüze kalmış Roma yapılarının çoğu bu dönemde inşa edilmiştir. Bizans egemenliği sırasında piskoposluk merkezi olan Xanthos, bu dönemde birçok yeni yapıya kavuşmuştur. 7'nci yüzyıl sonrası Arap akınları şehrin önemini yitirmesine sebep olmuş ve 1938 yılında Charles Fellows’un burayı keşfedip bazı kalıntıları Londra’ya taşımasına kadar ufak bir köy kimliğiyle yanı başındaki Kınık’ta yaşamını sürdürmüştür.

Tarihte yolculuk yapmama imkân sağladıkları için emeği geçen herkese çok teşekkür ederim. Çok beğendim ve çok keyif aldım. Tarihte böyle değeri yüksek olan bir yerin benim şu anda üzerinde üzerinde yaşadığım topraklarda bulunması ayrıca gurur duydum,ancak gözlemlediğim kadarıyla insanlar rehbersiz gelmişse oradaki değerleri anlamaları çok zor . Buna gerek broşürlerle gerek ufak çaplı rehberliklerle yardımcı olunursa daha faydalı olur.

Bu tarz yerlerin ne olduğunu ne için yapıldığını anlatan açıklayan daha çok bilgisel lazım orda. giriş ücreti alınıyor mesela, ama bu ücrete karşılık bir hizmet verilmiyor. Genel bir konu olarak da anıt mezarda ki kabartmalar çalınarak british museuma götürülmüş. Bu tabelada yazıyor. Yerine imitasyonu yapılmış. Ülkenin kültürel zenginliği çalınıp başka ülkede sergileniyor, bizde yerine imitasyonunu koyup bunu tabelaya yazıyoruz. Garip işler.

Fethiye-Kaş karayolu üzerinde, Fethiye’ye 46 km uzaklıktaki Kınık Beldesi'nde yer alır. Xanthos Nehri (Eşen Çayı) kenarındaki ovaya hâkim iki tepe üzerinde kurulmuştur. İlki Eşen Çayı’nın kenarından yükselen surla çevrili Likya Akropolü, ikincisi ise kuzeydeki daha yüksek ve geniş olan Roma Akropolü'dür. Likya Birliği’nin idari merkezi olarak nitelenen Xanthos’un ismi Likya dilinde yazılmış kitabelerde ARNNA şeklinde geçmektedir. Şehir, İ.Ö. 545–546 yıllarında Pers Kumandanı Harpagos tarafından kuşatılır. Xanthoslular, kahramanca karşı koyup direnmelerine rağmen çaresiz duruma düştüklerinde, kadın ve çocuklarını öldürüp şehri ateşe vererek insansız ve harap bir şehri Harpagos’a bırakırlar. İÖ 475–450 arasında Xanthos, bu kez yangın felaketi ile karşılaşır. İÖ 334 yılında Büyük İskender şehri almıştır. İskender’in ölümünün ardından Xathos, İÖ 309’dan itibaren Mısır Hanedanı Ptolemaios’ların, ardından birçok Likya şehri gibi Suriye Kralı III. Antiokhos’un egemenliğini kabul etmek zorunda kalmıştır. İÖ 2. yy.da Likya Birliğinin başkenti olan Xanthos, İÖ 42 yılında bu kez Romalı Brutus tarafından yerle bir edilmiş ve ikinci kez ailelerini ve çalışanlarını evlerine kapatıp yakmışlar ve savaşa öyle gitmişlerdir. Likya akropolünün kuzeyinde Roma Devri Tiyatrosu yer alır. Xanthos’un en ilginç kalıntıları, tiyatronun batısında konumlanır. Bunlardan ilki yüksek dikdörtgen yekpare kaide üzerindeki ölü ailesi ile yanındaki kadın gövdeli, kuşkanatlı yaratıklar olan ve ölülerin ruhlarını gökyüzüne taşıdıklarına inanılan “Harpy” kabartmalarına sahiptir. Bugün orijinal kabartmaları, Biritish Museum’da sergilenen Harpy Anıtı, İÖ 5'nci yüzyıla tarihlenmektedir. Bu anıt mezarın yanında 4'üncü yüzyıla ait diğer bir kaideli Likya lahdi yer almaktadır. Agoranın sol köşesinde, Harpy Anıtına çok benzer, dikdörtgen gövdesinde Likya ve Grekçe dilinde yazılmış kitabe yer alan İÖ 5'nci yüzyıla ait anıt mezar yükselir. Anıtın gövdesindeki kitabe günümüze dek bulunmuş Likya dilindeki en uzun kitabe olup, Kherei adlı Xanthos’lu prensin serüvenlerini anlatmaktadır. Xanthos örenyeri, Likya uygarlığının özgünlüğü ve kazılarda elde edilen buluntuların önemi nedeniyle UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi'ne dâhil edilmiştir. Müze kartı geçmektedir. Ufak tefek ihtiyaçlar için bir kafeterya vardır. Tuvalet ve otopark oldukça kullanışlıdır.

Tarihi önemini bildiğimden herkesin mutlaka gezmesi gerektiğini düşünüyorum. Ancak şu British Museum'a kaçırılma hikayesi kabak tadı verdi artık. Yozlaşmış devlet adamlarının vasıtası ile alınan bir padişah fermanı ile kendi rızamız ile binlerce parça tarihi eseri bir daha dönmemek üzere gemiye yükletmişiz. Sonra hırsız bunlar diyoruz. Ecdadımıza sahip çıkmamız gerektiğini söyleyen siyasilerimizin ecdadımızın yaptığı yanlışlara da sahip çıkması gerek. Bizdeki eserlere bakıp götürülen eserlerle kıyaslayınca iyi ki gitmiş diyor insan. Yoksa o canım plakalar ve kabartmalar vandal vatandaşlarımızın hedefi olup bir daha yerine konulmayacak şekilde yok olurlardı.

Xantos antik kenti çok muhteşem bir kent. Likya, Roma ve Bizans'a tanıklık etmiş bu şehir Pers imparatorluğu döneminde istilaya uğramış şehir yağmalanmış acı trajedi gözyaşı bu kentin kaderi olmuş. Romalı Brutus ve Büyük İskender bu şehri istilâ edip yagmalamis ve intiharlar yaşanmış. Burada yapılan antik kazı çalışmalarında görev alan Durmuş Kiraz adında ayaklı tarih ile karşılaşabilirsiniz. Ama gerekli itibarı gördüğü söylenemez.

Gördüğüm en güzel Antik Kentlerden birisiydi.Fakat o kadar üzüldüm ki şehrin nasıl gezileceğini gösteren tabelalar yok.Görevliler ilgisiz.Her yer çöp içinde.İnsanımız maalesef her yerde kendini belli ediyor.Kaya mezarı önünde gördüğüm poşet içinde içecek ve yiyecek poşeti beni o kadar üzdü ki bu işe acil çözüm bulunmalı ve kirletenlere çöp atanlara ceza uygulaması gelmeli.Çok büyük bir kent en az iki saatte gezilebilecek bir yer.Yeşilliğin içinde kaya mezarları sizi karşılıyor.Bu insanlar gerçekten kendilerine ve gelecekte ki insanlara o kadar saygılılılar ki yaptıkları her eserde bunu anlamak mümkün.Kendinizi kente bırakın yamaçlardan mezarlara çıkıp o zamanları düşünün.Kayalara hayatlarını işlemiş bu insanların yaşam alanları kültürlerinin ne kadar yüksek seviyede olduğunu anlatmaya yetiyor.En son tiyatro bölümünü gezmeyi tercih ettim çünkü otoparkın karşısında olması çıkışta olması nedeniyle.Tiyatroyu gezdikten sonra arabamıza binip kentten ayrılmak daha mantıklı geldi.

Tevfik beyi bulun ve kekik cayi rica edin...ikram ediyor orada dag kekiklerini sicak suya koyup..boyle birsey icmedim diyeceksiniz...wc si inanilmaz temiz..kendiniz de kekik toplayabilirsiniz...gerisi tarih..ilgi ceken bir tarihi var xsantosun okuyun netten mutlaka...tiyatronun sag altinda kadinlar ve cocuklarin kendilerini yok ettigi yer...neden mi...netten bulun okuyun mutlaka.

Gittik görevli yangınlardan dolayı yasak var gezemezsiniz şeklinde uyardı. Bütün antik kentler açık burası neden kapalı diğerlerinde yangın çıkmıyor mu dedim saçmasapan cevaplar verdi. Hangi zihniyet veriyor bu kararları anlamış değilim. Müze kartı aldık o kadar yol geldik ülkemizi gezelim diye...Hakkımı helal etmiyorum. 10 dk ilerideki Letoon açık...Xhantosta bir fotoğraf çekeyim kapısından bakayım dedim basbas bağırdı arkadaşım girmek yasak diye...Rezil bir zihniyet başka sözüm yok.

Normal bir antik şehir gezilebilir ama çok uzaktan gelmeye değmez yolunuz düşerse.Sinir bozucu olan bir durum Calippo buz dondurmanın 13 lira oluşu magnum 16 küsür su 6 mı 7 mi unuttum fahiş fiyat , para kime gidiyor,kime giderse gitsin haram olsun, tl ile maaş alıp €/$ gibi fiyat ödemek zoruma gidiyor.Bilet 17.5 lira