Ayar İrini
Aya İrini Kilisesi Müzesi, Bizans’tan bugüne kadar gelmiş olan çok eski ve tarihi bir kilisedir. Bizans’ın ilk kilisesi olma özelliğine sahiptir. Aya İrini Kilisesi’nin anlamı “Kutsal Barış” tır. Ancak yalnızca bu anlama sahip değildir. Aynı zamanda o dönemde yaşamış olan bir azizenin adına da sahiptir. Bu azize Hıristiyanlığı yaymak ister ancak o günün şartlarında Hıristiyanlığı kabul etmek istemeyen toplum çeşitli yollar ile azizeyi kuyuya atarlar, atlara bağlayarak sürüklemeye başlarlar, taşlarlar. Ancak tüm bunlara rağmen mucizevî bir şekilde ölmeyen azize putperest kişileri Hıristiyanlığa yöneltebilir. Bizans döneminin ilk kilisesi olan Aya İrini Kilisesi de bu sebeplerle ismi alır.
Aya İrini o dönemden kalmış olan atriumlu tek kilise özelliğine sahiptir. Ancak o dönemdeki Aya İrini Kilisesi ile günümüzdeki aynı değildir. Bunun nedeni ilk inşa edilen Aya İrini Kilisesinin ahşaptan yapılmış olması ve 532 yılında bu kilisenin yanmasıdır. Bu durumun ardından Aya İrini Kilisesi yeniden yapılır ancak çok uzun bir zaman geçmeden 654 yılında yeniden yanar. Yeniden onarılmasının ardından depremlerden dolayı hasar alır ve tekrar onarım yapılır. Bu şekilde üç kez onarılan Aya İrini Kilisesi silahların bulunduğu bakım ve onarımlarının gerçekleştirildiği bir ip cephane olarak kullanılmaya başlanır.
AYA İRİNİ MÜZESİ
Aya İrini, uzun yıllar boyunca silahların bulunduğu ve bakım onarımlarının yapıldığı bir yer olarak kullanılır. Ancak zaman geçtikçe silahlar eskir ve tarihi bir değer kazanmaya başlar. Antika olan silahlar 19.yüzyıl itibari ile Aya İrini’nde sergilenmeye başlar. Bu sayede Osmanlı’nın da ilk müzesi Aya İrini olur. Çok uzun yıllar boyunca herhangi bir değişiklik yapılmadan silahların bulunduğu bir müze özelliği gösterdikten sonra 1869 yılında Damat Ahmet Fethi Paşa tarafından Türk Müzesi’nin ilk örneklerinden olan eserler buraya getirilir ve sergilenir. Bu sayede Aya İrini Müzesi’nin adı değişir ve Müze-i Hümayun yani İmparatorluk Müzesi olur. Zaman içerisinde adı yeniden değişerek günümüze Aya İrini Askeri Müze olarak gelir.
AYA İRİNİ MÜZESİ GALERİSİ
Aya İrini Müzesi, antika silahların sergilendiği bir müze olduktan sonra galeriyi gezmek isteyen kişiler için elverişli hale getirilmiştir. İçerisine galeriye açılan çift kanatlı merdivenler yapılmış ve tarihi kitabeler konulmuştur. Duvarlarda herhangi bir süsleme yapılmamıştır ancak haç işareti ve Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesini sembolize eden birkaç motif bulunmuştur. Müze haline getirilen ve ziyaretçiler için elverişli bir ortam olan Aya İrini, bir süre sonra içerisindeki tarihi eserlere küçük gelmesi sebebiyle eserlerin bir kısmı Çinili Köşke götürülmüştür.