Mor Gabriel Manastırı (Deyrulumur Manastırı) Midyat ilçesinin 23 kilometre güneydoğusunda bulunmaktadır. Manastır, Süryani Kadim Cemaati'nin ünlü ve büyük yapıtlarından biridir. Meşe ağaçları ile kaplı yüksekçe bir tepede yapılmıştır. Manastırın temelleri Mor Şmuel ile Mor Şemun tarafından 397 yılında atılmış ve yapı kısa sürede tamamlanmıştır. Değişik tarihlerde içine ve dışına ekler yapılmıştır. 615 ve 1049'da Metropolitlik Merkezi olan manastırda, Kral Arcadius (395-408) zamanında Mor Şemun tarafından barınma ve dua yerleri yapılmıştır. Kral Theodosius (408-450) çağında lahitlerin konacağı abide evi, Meryem Ana Kilisesi, Resuller Kilisesi, Kırkşehit Kilisesi, Mor Şmuel Mabedi, kral kızı Theodora'nın Mor Şmuel tarafından iyileştirilmesi nedeniyle Theodora Kubbesi, Mor Şlemun Mabedi yapılmıştır. Mor Gabriel Manastırı, Yunanistan Athos Dağı'nda kurulu herhangi bir manastırdan en az 400 yıl daha eskidir. Filistindeki Mor Saba Manastırı'ndan yaklaşık 80 yıl, Mısır Sinai bölgesindeki Mort Katherina Manastırı'ndan da bir buçuk asır öncedir. Manastır, tarihsel süreçte dönem dönem farklı isimlerle anılmıştır. İlk dönemlerinde, kurucuların isimlerine izafeten Mor Şmuel ve Mor Şemun Manastırı olarak tanınmıştır. "Rahiplerin Meskeni" anlamına gelen ve Süryanice'de "Dayro d'Umro" isminden türetilen Deyr-el Umur ve bu ifadenin Türkçe uyarlamasıyla "Deyrulumur" ismiyle de bilinmektedir. Aynı zamanda Kartmin bugünkü Yayvantepe Köyü'ne yakınlığı nedeniyle "Kartmin Manastırı" ismiyle de karşımıza çıkmaktadır. Bugün de kullanılan "Mor Gabriel Manastırı" adlandırması, Turabdin Metropoliti Mor Gabriel'in (634-668) adından gelmektedir.

İlk etapta dikkatimi çeken şey, manastıra kadar gelirken içinden geçilen taşlı arazi yapısının, manastıra gelince yerini yemyeşil ve taşsız bir araziye bırakmasıydı. Benim bundan anladığım sonsuz inanç ve itikadın taşlı bir tarladan bile bir bahçe ortaya çıkarabilecek azmi sağladığıdır. Manastırın tarihçesi ise şöyle; Mor Gabriel Manastırı (Deyrulumur Manastırı) Midyat ilçesinin 23 kilometre güneydoğusunda bulunmaktadır. Manastır, Süryani Kadim Cemaati'nin ünlü ve büyük yapıtlarından biridir. Meşe ağaçları ile kaplı yüksekçe bir tepede yapılmıştır. Manastırın temelleri Mor Şmuel ile Mor Şemun tarafından 397 yılında atılmış ve yapı kısa sürede tamamlanmıştır. Değişik tarihlerde içine ve dışına ekler yapılmıştır. 615 ve 1049'da Metropolitlik Merkezi olan manastırda, Kral Arcadius (395-408) zamanında Mor Şemun tarafından barınma ve dua yerleri yapılmıştır. Kral Theodosius (408-450) çağında lahitlerin konacağı abide evi, Meryem Ana Kilisesi, Resuller Kilisesi, Kırkşehit Kilisesi, Mor Şmuel Mabedi, kral kızı Theodora'nın Mor Şmuel tarafından iyileştirilmesi nedeniyle Theodora Kubbesi, Mor Şlemun Mabedi yapılmıştır. Mor Gabriel Manastırı, Yunanistan Athos Dağı'nda kurulu herhangi bir manastırdan en az 400 yıl daha eskidir. Filistindeki Mor Saba Manastırı'ndan yaklaşık 80 yıl, Mısır Sinai bölgesindeki Mort Katherina Manastırı'ndan da bir buçuk asır öncedir. Manastır, tarihsel süreçte dönem dönem farklı isimlerle anılmıştır. İlk dönemlerinde, kurucuların isimlerine izafeten Mor Şmuel ve Mor Şemun Manastırı olarak tanınmıştır. "Rahiplerin Meskeni" anlamına gelen ve Süryanice'de "Dayro d'Umro" isminden türetilen Deyr-el Umur ve bu ifadenin Türkçe uyarlamasıyla "Deyrulumur" ismiyle de bilinmektedir. Aynı zamanda Kartmin bugünkü Yayvantepe Köyü'ne yakınlığı nedeniyle "Kartmin Manastırı" ismiyle de karşımıza çıkmaktadır. Bugün de kullanılan "Mor Gabriel Manastırı" adlandırması, Turabdin Metropoliti Mor Gabriel'in (634-668) adından gelmektedir. Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, "Mardin Tanıtım Kitapçığı", sayfa: 50, Baskı: Elma Basım Ltd. Şti. İstanbul, 2012.

İçeriye gruplar halinde alım yapıyorlar. Rehber eşliğinde gezmek manastırın tarihini öğrenmek açısından çok etkili oluyor. Rehberler aynı zamanda manastıra mensup din görevlileri. Manastır faal olduğu için tüm bölümlere girme izni olmuyor. İçeri giriş ücreti 15 tl. Midyat’a yaklaşık 20 km uzaklıkta. Mardin’e gelmişken uğramadan gidilmemesi gereken bir mekan.

Müze mi diye sorduğunuzda evet diyorlar amaaa girişte kilise vakfına yardım makbuzu kesiyorlar. Müze ise müze giriş ücreti denilmeli ve giriş makbuzu kesilmeli. Vergi vermiyorlar ve müslümanlara zorla kiliseye yardım yaptırıyorlar. Ayrıca sorduğunuzda hristiyan iseniz ücret ödemeden girebiliyorsunuz diyorlar. Müzeyseniz müze gibi davranın, kiliseyseniz kilise gibi. Kilisenin ihtiyaçları için müslümanlardan vergisiz algısız bağış adı altında zorla para toplayıp hristiyanlara hizmet veriyorlar. Turizm bakanlığını ve yetkilileri göreve davet ediyorum. Ya bu duruma el koysunlar yada gerçek müze gibi davranmalarını sağlasınlar. Müslüman vatandaşlarıda biraz tepki göstermeye davet ediyorum. Onlar bizim camilerimize ücretsiz giriyorlar, camiye yrdım isteseniz çoğunun ziyaret edeceğini sanmam. Camilerde cami cemaati giderleri karşılar bunlarda tam tersi kilise cemati ücretsiz müslümanlar gideri karşılıyor. Çok ayıp. Bu konuda gereken ne ise yapılmalı. Kamu oyu oluşturulmalı ve bu haksızlığın önüne geçilmeli.

İçeride sizinle gayet güzel ilgilenen bir organizasyon var ve size anlatımı yapan çok iyi bir diksiyon ve nezaketle, tüm herkesi susturabilecek bir anlatım profesyonelligi ile manastırın o derin tarihini hissettiriyor. Mor Garielin mezarına geldiğimizde iyi bir Müslüman olan öğretmen arkadaşım hiristiyan bir adamın mezarına gidip dua etmemizden pek imtina etmedi işte orada Tarih eğitimi ne kadar önemli onu anlıyor insan çünkü o manastırı kuranlar manastırı bir tapınak üstüne MS 300 lerde falan kurmuslar (Tam tarihi tam bilmiyorum )haliyle Hz Muhammed doğmadan çok çok önce yani ..!!! Belkide o zaman için hepimizden daha muslumandılar ... İyi bir musluman Tarih ve felsefeyi çok iyi bilmeli hele ki bir topluma yön veren bir eğitimciyse ...!?

Midyata 20km mesafede ve yolu düzgün. Manastır girişinde otopark yeri var. Giriş ücretli ancak manastırda görevli bir rehber sizi gezdirip, gerekli bilgileri size veriyor. Etkileyici bir mimarisi var ve çok bakımlı bir manastır. Canlı hizmet verdiği için tüm binaları gezmek mümkün değil. Kilise ve mimariyi görmek için gitmeye değer.

Milattan önce 2000 yılında Paganlar tarafından güneş tapınağı olarak kullanılan, daha sonra Süryanilerin eline geçen ve 4000 yıldır günümüze kadar ibadetin devam ettiği bir yer. Anlatıcı çok iyi bir şekilde hiç teklemeden anlattı. Güzel bir yer, Mardine gelinmisken görülmesi gerekir. Giriş ücreti 20 tl. Tuvaletler temiz, avluda resim cektiriyorlar.

Grupla giriş yapılıyor, giriş ücreti 15 TL. İdi sanırım. Manastırda öğrenci olan bir arkadaşımız rehberlik ediyor. Manastırın ihtiyaçlarına kullanılıyor. Manastır öncelikle tertemiz ve ağaçlar çok bakımlı. Midyattan 20 km. Yolu düzgün. Girişte otoparkı var. Özellikle belirtmek istediğim bir husus var. Turlarla gelenler kalabalık olduğundan gürültü ve kargaşa oluyor. Gruptaki kişi sayısı biraz daha az olsa tur daha verimli geçer kanaatindeyim.

Mor Gabriel Manastırı Midyat ilçe merkezine 23 kilometre uzaklıktadır ve Süryani cemaatine aittir. Faal olarak kullanıldığı için her yerine girilemiyor, rehberler gruplar halinde gezdiriyor ve aynı zamanda manastır içerisinde yaşıyorlar. Bahçesinde fıstık ve zeytin başta olmak üzere çeşitli meyve ağaçları bulunmakta. Son derece bakımlı ve temiz. Ayrıca restorasyon çalışmaları devam etmekte. Deyrulumur Manastırı olarak da bilinmektedir. 1610 yıllık bir geçmişe sahip olup; bulunduğu tepelerin doruk noktasında konuşlanmıştır. Döneminde çok ünlü bir manastır olmuştur ve 397 yılında Mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından inşa ettirilmiştir. Mardin’de tarihi kiliseleri ve diğer görülecek gezi alanlarını ziyaretiniz sırasında Mor Gabriel Manastırı’nı keşfedebilirsiniz. Ünü İstanbul ve Roma’da bulunan kralların kulağına kadar gitmiştir. Krallar tarafından kayda değer yardımlar aşan manastır, yağma sonucu ciddi hasarlar alsada sonrasında tekrar onarılmıştır. Hareketli terasları, kubbeleri, abbaraları, çan kuleleri, kapıları ve mozaikleri kesinlikle sizi etkisi altına alacak.

Mor Gabriel Manastırı Midyat ilçe merkezine 23 kilometre uzaklıkta ve yolu gayet düzgün. Aktif olarak kullanıldığı için her yerine girilemiyor, rehberler gruplar halinde gezdiriyor ve aynı zamanda manastır içerisinde yaşıyorlar. Bahçesinde fıstık ve zeytin başta olmak üzere çeşitli meyve ağaçları bulunmakta. Son derece bakımlı ve temiz. 1610 yıllık bir geçmişe sahip bir yapı. İnzivai olsun diye insandan uzak şehir merkezinden uzak inşa edildiği tepenin doruk noktasında konuşlanmıştır. Döneminde çok ünlü bir manastır olmuştur ve 397 yılında Mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından inşa ettirilmiştir. Krallar tarafından kayda değer yardımlar alan manastır, yağma sonucu ciddi hasarlar alsada sonrasında tekrar onarılmıştır. Hareketli terasları, kubbeleri, abbaraları, çan kuleleri, kapıları ve mozaikleri kesinlikle sizi etkisi altına alacak.

Süryani kardeşlerimiz için tarihi öneme sahip manastır. İçeride hayat devam ederken turistik geziler de devam ediyor. Ücreti 15 TL dir. Rehber eşliğinde geziliyor. Rehber size detaylarıyla anlatıyor. Hem kilise hakkında hem de manastır hakkında bilgiler veriliyor. Dini görevlerin yerine getirildiği yerler de dahil olmak üzere mezarlar ve bina bölümleri geziliyor. Birçok yerde Süryani dilinde yazılmış yazılar da mevcut. Konum olarak biraz uzakta olsa da gidilip görülmesi gerektiğini düşünüyorum. Tavsiye ederim.

Tarihin en eski manastırlarindan biri. Kapıda gruplar halinde gidiliyor. Manastır hakkında orada görevli biri detaylı bilgi veriyor. Çok temiz olması etrafta bir tane bile çöp bulunmamasi dikkatimi çekti. Içeride ibadet edilebiliyor ve yine içeride yaşayan din görevlileri var. Kesinlikle gitmelisiniz