Samsun'a yolunuz düştüyse ve bir ulusun kaderinin yazıldığı o ilk anlara dokunmak istiyorsanız, sizi tarihin tam da başladığı yere götüreceğiz. Hani hep merak ederiz ya, Milli Mücadele'nin ilk adımı tam olarak nerede atıldı? O ilk kıvılcımın çaktığı yer neresiydi? diye. İşte bu soruların cevabı, Samsun'un kalbinde, mütevazı ama bir o kadar da heybetli bir binanın duvarları arasında saklı. Bu yazıda, Samsun Gazi Müzesi’nde Yapılacak Şeyler listesinin aslında bir müze gezisinden çok daha fazlası olduğunu, bir zaman makinesine binip tarihin en kritik anlarına tanıklık etmek anlamına geldiğini göreceksiniz. Hazırsanız, o tarihi yolculuğa çıkıyoruz!

Atatürk'ün Samsun'a ilk geldiğinde konakladığı Mantika Palas Oteli'ni gezin

Gazi Müzesi'nin kapısından içeri adım atmadan önce, binanın ruhunu anlamak için zamanda biraz geriye gitmemiz gerekiyor. Çünkü burası her zaman bir müze değildi. 1902 yılında Jean İonnis Mantika tarafından, şehrin en işlek caddelerinden Mecidiye üzerinde, 509 metrekarelik bir alana inşa edilen bu yapı, o dönemin en şık otellerinden biriydi: Mantika Palas Oteli. İki katlı, dış duvarları yığma tuğla, iç bölmeleri ise bağdadi teknikle yapılmış bu zarif taş bina, iskeleye yakınlığı sayesinde özellikle tütün ticareti yapan yabancıların gözdesiydi.   

Ancak 1. Dünya Savaşı sonrası yıllar otel için pek parlak geçmemişti. Mustafa Kemal Paşa'nın 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun'a ayak basacağı haberi geldiğinde, Mantika Palas kapalı ve içi tamamen boş bir haldeydi. İşte o an, bir milletin kaderini değiştirecek o misafir için inanılmaz bir telaş başladı. Dönemin Samsun Mutasarrıfı Ethem Bey'in talimatıyla, otel alelacele hazırlandı. Eşyalar mı? Onlar halkın ve devletin imecesiyle toplandı: Askeri hastaneden karyolalar, komşulardan yataklar ve yorganlar, dairelerden ise masa, sandalye gibi eşyalar getirilerek odalar donatıldı.   

Bu detay aslında her şeyin özeti gibi. Milli Mücadele'nin ilk karargahı, şatafatlı bir sarayda değil, halkın kendi imkanlarıyla, komşusundan topladığı eşyalarla donattığı mütevazı bir otel odasında kurulmuştu. Bu, mücadelenin daha ilk andan itibaren ne kadar halka ait ve ne kadar samimi olduğunu gösteren en güçlü sembollerden biridir. Bina, Atatürk'ün bu ilk ziyaretinden sonra 1926'da Samsun halkı tarafından kendisine hediye edilmiş, vefatının ardından ise kız kardeşi Makbule Hanım'a intikal ettikten sonra kamulaştırılarak 5 Ekim 1940'ta müze olarak kapılarını açmıştır.   

Atatürk'ün yatak odasını ve kişisel eşyalarını görün

Binanın duvarları arasındaki o altı tarihi günün ruhunu hissetmek için şimdi üst kata, Atatürk'ün özel dünyasına adım atıyoruz. Merdivenleri çıktığınızda sizi inanılmaz bir sahne karşılıyor: Atatürk ve onunla birlikte Samsun'a çıkan 18 silah arkadaşının, o ilk toplantı anını canlandıran balmumu heykelleri. Ünlü sanatçı Yılmaz Büyükerşen tarafından yapılan bu heykeller o kadar gerçekçi ki, bir an kendinizi o tarihi toplantının sessiz bir tanığı gibi hissediyorsunuz.   

Salonun devamında ise bir liderin ardındaki insana, Mustafa Kemal'e dokunma fırsatı bulacaksınız. Burada sergilenen 100'den fazla kişisel eşya, onu ders kitaplarındaki o anıtsal kimliğinden çıkarıp yanı başımıza getiriyor. İlk ziyaretinde yanında bulundurduğu o basit gezi çantasını gördüğünüzde, ne kadar zorlu bir yolculuğa çıktığını anlıyorsunuz. Günlük giydiği hırkası, çorapları, ayakkabıları ve şık smokinleri ise onun farklı yönlerini gözler önüne seriyor.   

Ama belki de en etkileyici olanlar, en kişisel eşyaları. Parfüm şişeleri, saç fırçası, aynası gibi detaylar, onun da bizim gibi gündelik rutinleri olan bir insan olduğunu hatırlatıyor. Bir vitrinde duran devletle ilgili önemli bir belgenin hemen yanında onun kişisel bir eşyasını görmek, anıtlaşmış bir figür ile etten kemikten bir insan arasındaki o ince çizgiyi size derinden hissettiriyor. Atatürk'ün kişisel eşyaları üzerinden onun dünyasına bir pencere açtıktan sonra, yaşadığı şehrin sosyal ve kültürel dokusunu daha geniş bir perspektiften görmek isterseniz, rotanızı(https://www.yerelrehber.com/tr/kesfet/yapilacak-seyler/samsun-kent-muzesi) yönüne çevirebilirsiniz. Bu müze, Gazi Müzesi'nin anlattığı büyük tarihi, şehrin gündelik yaşamıyla birleştirerek size bütüncül bir Samsun deneyimi sunar.

Milli Mücadele'nin ilk 19 gününe dair belgeleri ve fotoğrafları inceleyin

Atatürk'ün özel dünyasından ayrılıp tekrar giriş katına indiğimizde, müzenin bu kez belgelerle ve fotoğraflarla konuşan yüzüyle karşılaşıyoruz. Burası, Milli Mücadele'nin fikri altyapısının ve o günlerin görsel hafızasının sergilendiği bölüm. Kelimelerin ve anların ne kadar güçlü olabileceğine burada bir kez daha şahit olacaksınız.

Vitrinlerde sizi iki çok özel belge bekliyor. Bunlardan ilki, Nutuk'un Osmanlıca aslının bir örneği. Bu eser, sadece bir kitap değil; Milli Mücadele'nin bizzat liderinin kaleminden çıkmış, ilk elden hafızasıdır. Diğeri ise Onuncu Yıl Nutku'nun aslı. Biri mücadelenin nasıl kazanıldığını anlatırken, diğeri kazanılan zaferin ardından nasıl bir gelecek hayal edildiğini gösteren bir yol haritasıdır. Bu belgelere bakarken kelimelerin bir milleti nasıl ayağa kaldırdığını iliklerinize kadar hissedersiniz.   

Duvarlardaki siyah beyaz fotoğraflar ise o dönemin ruhunu bugüne taşıyan sessiz tanıklar. Bu kareler, sadece donmuş anlar değil; o günlerin zorluklarını, insanların yüzündeki kararlılığı ve bir ulusun yeniden doğuş sancılarını size doğrudan anlatan paha biçilmez pencerelerdir. Giriş katında ayrıca, Samsun'a çıkış anını canlandıran Tütün İskelesi rölyefi ve o efsanevi yolculuğun simgesi Bandırma Vapuru'nun bir maketi de bulunuyor. Bu eserler, müzede anlatılan her şeyi 19 Mayıs 1919 sabahına bağlıyor ve hikayeyi tamamlıyor.   

Samsun'da Tarih Turunuza Devam Edin

Gazi Müzesi ziyareti, sadece bir müze gezisi değil, adeta bir zaman yolculuğu, bir saygı duruşu. Burası, modern Türkiye'nin doğum belgesinin imzalandığı yer. Bu anlamlı deneyimden sonra tarih tutkunuzu canlı tutmak isterseniz, Samsun size daha birçok seçenek sunuyor.

Gazi Müzesi'nde başlayan bu anlamlı yolculuğu, her şeyin başlangıcı olan o efsanevi deniz aracını görerek taçlandırın. Hemen yakındaki(https://www.yerelrehber.com/tr/kesfet/yapilacak-seyler/bandirma-gemi-muze-ve-milli-mucadele-acik-hava-muzesi) sizi bekliyor. Ardından, şehrin simgesi haline gelen heybetli   

Onur Anıtı'nı ve Atatürk ile silah arkadaşlarının karaya ilk adımı attığı yeri simgeleyen heykellerin bulunduğu Tütün İskelesi'ni ziyaret ederek Samsun'daki Milli Mücadele üçgenini tamamlayabilirsiniz.   

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Müzeyi ziyaret etmeden önce aklınızdaki soruları cevaplayalım:

Kaynak

Daha fazla teknik bilgi ve resmi duyurular için, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın resmi müze sayfasına göz atabilirsiniz:(https://www.ktb.gov.tr/TR-96384/samsun---gazi-muzesi.html).