Galata Mevlevihanesi Museum

Galata Mevlevihanesi veya diğer adıyla Kulekapı Mevlevihanesi,[2] Türkiye'nin İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesinde bulunan eski bir mevlevihane. Günümüzde Galata Mevlevihanesi Müzesi adıyla müze olarak faaliyet göstermektedir 1491 yılında İskender Paşa tarafından yaptırılan ve şehirdeki ilk mevlevihane olma niteliği taşıyan Galata Mevlevihanesi'nin ilk şeyhi Semâî Mehmed Dede idi. 1500'lerin ikinci yarısıyla 1600'lerin başı arasındaki süreçte Halvetilik tarikatına bağlı bir zaviye ve derslik olarak kullanıldı. Farklı zamanlarda çeşitli onarım ve ekleme çalışmalarının sonucunda bir külliye hâline geldi. 25 Ekim 1925'te çıkarılan tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ve bazı unvanların yasaklanması ve kaldırılmasına dair kanun çerçevesinde faaliyetlerine son verildi. Bu dönemden sonra mevlevihanenin ana yapısı ilkokul ve lojman, diğer bölümleri ise farklı amaçlarla kullanıldı. Çeşitli girişimler sonucunda müzeye dönüştürüldü ve 27 Aralık 1975 günü Divan Edebiyatı Müzesi adıyla ziyarete açıldı. Bu tarihten sonra dönem dönem restorasyon çalışmaları yapıldı. 2007'de başlayan son restorasyonun ardından, 21 Kasım 2011'de Galata Mevlevihanesi Müzesi adıyla hizmet vermeye başladı. Günümüzde mevlevihane bünyesinde semahane ve derviş odalarını kapsayan ana yapı, Halet Efendi Kütüphanesi, Sebili ve Türbesi, Şeyh Galib Türbesi, Hasan Ağa Çeşmesi, sarnıç, hâmûşân, Adile Sultan Şadırvanı ve çamaşırhane bulunmaktadır.

Galata Mevlevihanesi İstanbul’un en eski mevlevihanesidir. II. Sultan Beyazıd devrinin beylerbeyi İskender Paşa’nın ev çiftliği üzerine 1491 yılında inşa edilmiştir. İlk şeyhi de Mehmed Sema-i Çelebi’dir. Mevlevihane Sultan III. Mustafa zamanında yangın geçirmiş olsa da aynı sultan tarafından bugün ayakta olan Mevlevihane yaptırılmıştır. Daha sonra Sultan III. Selim ve II. Mahmud zamanında onarım görmüş ve faaliyetini 1925 yılına kadar sürdürmüştür. 1967-1972 yılları arasında tekrar onarılan ve külliye halinde inşa edilen Mevlevihane; semahane, derviş hücreleri, şeyh dairesi, hünkar mahfili, bacılar kısmı, kütüphane, sebil, muvakkithane, mutfak, türbeler ve hazineden oluşmaktadır. Semahane Müze olarak kullanılmakta olan bu ahşap kısmın giriş kapısı üzerinde Sultan Abdülmecid'in tamir kitabesi yer almaktadır ve 1853 tarihini taşımaktadır. Bina sekizgen planlıdır ve 18. yüzyıl Barok üslubunun güzel örneklerinden biridir. Bu bölümde Türk musiki aletleri ile Mevlevi kültürüne ait eserler sergilenmektedir. Ahşap kafeslerle ayrılmış olan üst kısmında ise kronolojik sıra ile divan şairlerinin divanları ile mevlevihanede yetişmiş olan Şeyh Galib, İsmail Ankaravî, Esrar ve Fasih Dedeler ile Şair Leylâ Hanım'a ait el yazması eserler yer almaktadır. 1975 yılında müze olarak açılan Galata Mevlevihanesi, diğer adıyla Kulekapı Mevlevihanesi, devrinin kültürünü ve sanatını yansıtan kurumlardan biridir.

Manevi bir huzur ve huşu içinde dolaşabileceğiniz bir yer. Daha müze nin bahçesinden girdiğinizde arkanızda ilk kalan galata bin o sokağının aşırı gürültüsü. Bahçeye adım atınca seslerin kaybolup sessizliğin sesini duymaya başlıyorsunuz. Her ne kadar Müze olarak kullanılıyor olsa da san ki her an bir köşeden bir derviş bir dergah görevlisi bir köşeden çıkacakmış gibi san ki her an bir semazen in o salonda zikirle eşliğinde dönmeye başlayacağını gorecekmissiniz gibi geliyor. Yan tarafta ki Hamuşan (sessizler yeri) yani mezarlık (bu arada matbaayı ülkemize getiren İbrahim Müteferrika burada yatıyor) ve yeni eklenen Hacı Bektaşi Veli bölümü üst kat da ki odalar ve eserler sizi yalnızca tarihi bir yeri dolaşıyor olmanızın ötesine taşıyor. Şimdi bu yerde ilk fırsatta semazen gösterisi seyredebilmek sıraya alındı.

1491 yılında İskender Paşa tarafından yaptırılan ve şehirdeki ilk mevlevihane olma niteliği taşıyan Galata Mevlevihanesi'nin ilk şeyhi Semâî Mehmed Dede idi. 1500'lerin ikinci yarısıyla 1600'lerin başı arasındaki süreçte Halvetilik tarikatına bağlı bir zaviye ve derslik olarak kullanıldı. Farklı zamanlarda çeşitli onarım ve ekleme çalışmalarının sonucunda bir külliye hâline geldi. 25 Ekim 1925'te çıkarılan tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ve bazı unvanların yasaklanması ve kaldırılmasına dair kanun çerçevesinde faaliyetlerine son verildi. Bu dönemden sonra mevlevihanenin ana yapısı ilkokul ve lojman, diğer bölümleri ise farklı amaçlarla kullanıldı. Çeşitli girişimler sonucunda müzeye dönüştürüldü ve 27 Aralık 1975 günü Divan Edebiyatı Müzesi adıyla ziyarete açıldı. Bu tarihten sonra dönem dönem restorasyon çalışmaları yapıldı. 2007'de başlayan son restorasyonun ardından, 21 Kasım 2011'de Galata Mevlevihanesi Müzesi adıyla hizmet vermeye başladı. Günümüzde mevlevihane bünyesinde semahane ve derviş odalarını kapsayan ana yapı, Halet Efendi Kütüphanesi, Sebili ve Türbesi, Şeyh Galib Türbesi, Hasan Ağa Çeşmesi, sarnıç, hâmûşân, Adile Sultan Şadırvanı ve çamaşırhane bulunmaktadır.

1491 yılında İskender Paşa tarafından yaptırılan ve şehirdeki ilk mevlevihane olma niteliği taşıyan Galata Mevlevihanesi'nin ilk şeyhi Semâî Mehmed Dede idi. 1500'lerin ikinci yarısıyla 1600'lerin başı arasındaki süreçte Halvetilik tarikatına bağlı bir zaviye ve derslik olarak kullanıldı. Farklı zamanlarda çeşitli onarım ve ekleme çalışmalarının sonucunda bir külliye hâline geldi. 25 Ekim 1925'te çıkarılan tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ve bazı unvanların yasaklanması ve kaldırılmasına dair kanun çerçevesinde faaliyetlerine son verildi. Bu dönemden sonra mevlevihanenin ana yapısı ilkokul ve lojman, diğer bölümleri ise farklı amaçlarla kullanıldı. Çeşitli girişimler sonucunda müzeye dönüştürüldü ve 27 Aralık 1975 günü Divan Edebiyatı Müzesi adıyla ziyarete açıldı. Bu tarihten sonra dönem dönem restorasyon çalışmaları yapıldı. 2007'de başlayan son restorasyonun ardından, 21 Kasım 2011'de Galata Mevlevihanesi Müzesi adıyla hizmet vermeye başladı. Günümüzde mevlevihane bünyesinde semahane ve derviş odalarını kapsayan ana yapı, Halet Efendi Kütüphanesi, Sebili ve Türbesi, Şeyh Galib Türbesi, Hasan Ağa Çeşmesi, sarnıç, hâmûşân, Adile Sultan Şadırvanı ve çamaşırhane bulunmaktadır. Kaynak Galata MEVLEVİHANESİ MÜZESİ

Galata kulesini gezdikten sonra, Gala gezisi bitti demek doğru olmaz. Tarihi Doğan Apartmanı, Kamondo Merdivenleri gibi bu müze de Galata'yı somutlaştıran tarihi mekanlardan. Müze girişinde Müzekartınızı göstermeniz yeterli. Oldukça sakin ve ferah bir bahçesinde gezi öncesi ya da sonrası oturup soluklanabilirsiniz. Oldukça zengin ve güzel dizayna sahip. Üst katlara çıkmayı ihmal etmeyin. Semaların yapıldığı salonda o atmosferi hissetmek güzel bir duygu. Kalabalık olmaması da ayrı bir güzelliği...

Galata mevlevihanesinde müzeyi ve ve semazen bölümünü gezme fırsatıni buldum. (09.06.2022) Yapılan bir organizasyona denk geldim gelen insanları tarikat ve Mevlevi ve manevi bilgilerin paylasildigina şahitlik ettim. Lakin olumsuz bir hadiseyi yaşadığımı anlatmadan meyecegim. Malum ilk defa gittiğim bir yer olmasına istinaden şadırvan bölümünde abdestimi aldım namaz kılma niyetiyle. Mevlevihaneye girdiğimde namaz kılma yerinin olmadığını fark ettim ve orada da semazenlerin belirli saatlerde gösteri yaptıklarını öğrendim. Lakin mevlevihane içerisinde minberin ve namaz kıblegahı'nın olduğunu fark ettim avlu'da da haliyle abdest alma yerine olduğunu bildiğim için her şeyin olduğunu fakat namaz kılma yerinin olmadığını fark ettim. Mevlevihane içerisinde 2-3 yıl çalışmış olan bir görevlinize denk geldim ve kendisine sorduğumda bu organizasyonu yapan Mevlevi dostlarından bilgi alabileceğimizi söylediler Bu arkadaşlar ise öğretim üyeleri. Öğretim üyelerinden bilgi alışverişinde bulunurken bu Mevlevi hanede görev yapmakta olan arkadaşın sürekli konuya bilmiş gibi müdahil olması ve sert sert eleştiriler yapması beni ve karşılığı beni bilgilendirecek olan öğretim üyesi arkadaşı zor durumda bırakmıştır. gelen insanların dini dili ırkı ne olursa olsun hiçbir zaman için dışlama hareketinde bulunmaması gerektiğinin farkında olması gereklidir Bu arkadaş bizi bildiğiniz tamamen dışladı olaya karşıdaki öğretim üyesi arkadaşımız bile şaşırdı hem müdahale etmek istedi. Ben gereken cevabı kendisine ilettim. Mevlevinin asıl amacının dışlayıcı değil kucaklayıcı olması gerektiğini kendisine ifade ettim hala konunun altında başka şeyler araması bizi çok rahatsız etti bu tarz görevli arkadaşların orada bulunması oraya gelecek olan ve dinen bir değişiklikte bulunacak olan arkadaşlar tamamen zor durumda sokar. Gerekli inceleme ve yaptırımın bu arkadaşa yapılmasını rica ederim. Şahit olarak. Mevlevi öğrencisi ve kapıda stand da bulunan arkadaşları. Saygilarimla...

Fâtih Sultan Mehmed ve II. Bayezid devri ricâlinden İskender Paşa tarafından 897’de (1491) kurulmuştur. Kulekapısı Mevlevîhânesi adıyla da anılır. Zaman içinde çeşitli eklerle genişletilerek tam bir tarikat külliyesi niteliğine bürünen mevlevîhâne, İskender Paşa’ya ait av çiftliğinin bir kesiminde, muhtemelen H. Theodoros Manastırı’nın kalıntıları üzerine inşa edilmiştir. İskender Paşa’nın Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde bulunan 12 Muharrem 897 (15 Kasım 1491) tarihli vakfiyesinde, Vize’de bulunan gayri menkullerini mevlevîhâneye vakfettiği, vakfın tevliyetini de mevlevîhânenin şeyhlerine şart koştuğu belirtilmektedir. Osmanlı kaynaklarında “kıyâmet-i suğrâ” olarak anılan 1509 depreminde Galata Mevlevîhânesi’nin de hasar gördüğü tahmin edilebilir. Mevlevîhâne, dördüncü postnişin Mesnevîhan Mahmud Dede’nin (ö. 955/1548) vefatından sonra sahipsiz kalarak harap olmuş, bir süre Halvetî zâviyesi, daha sonra da medrese olarak kullanılmıştır. XVII. yüzyılın başlarında Konya’daki çelebilik makamınca görevlendirilen Şeyh Sırrı Abdi Dede, meşihatını üstlendiği mevlevîhânede 1017 (1608) yılında büyük bir onarım gerçekleştirmiştir. XVII. yüzyılın ilk yarısında Tersane ve Matbah Emini İsmâil Ağa da mevlevîhânede imar faaliyetinde bulunmuş, Matbah Emini Hasan Ağa avlusunda bir çeşme yaptırmıştır. Galata Mevlevîhânesi 1179 (1765) yılında çıkan büyük Tophane yangınında harap olmuş, dönemin padişahı III. Mustafa, Yenişehirli Osman Efendi’yi bina emini tayin ederek burayı yeniden inşa ettirmiştir. Mevlevîhânenin yerleşim düzeninde önemli değişikliklerin yapıldığı diğer yenileme ise Mevlevî muhibbi III. Selim’in eseridir. III. Selim’in tahta çıkışı sırasında mevlevîhânenin postnişini olan ünlü divan şairi Şeyh Galib’in, tekkenin tamire muhtaç olduğunu “Kasîde-i Tannâne” adlı manzumesine iliştirdiği bir arzuhal ile padişaha bildirmesi üzerine III. Selim 1206’da (1791-92) mevlevîhâne binalarını yenilemiştir. Bu arada semâhâne bir hünkâr mahfiliyle donatılmış, Reîsülküttâb Mehmed Râşid Efendi’nin uzak bir kaynaktan getirttiği suyu padişah mevlevîhâneye bağışlamıştır.

Güzel değişik bir müzesi, mevlevi hakkında çok şey öğrenebildik. 1491 yılında İskender Paşa tarafından yaptırılan ve şehirdeki ilk mevlevihane olma niteliği taşıyan Galata Mevlevihanesi'nin ilk şeyhi Semâî Mehmed Dede idi. 1500'lerin ikinci yarısıyla 1600'lerin başı arasındaki süreçte Halvetilik tarikatına bağlı bir zaviye ve derslik olarak kullanıldı. Farklı zamanlarda çeşitli onarım ve ekleme çalışmalarının sonucunda bir külliye hâline geldi. 25 Ekim 1925'te çıkarılan tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ve bazı unvanların yasaklanması ve kaldırılmasına dair kanun çerçevesinde faaliyetlerine son verildi. Bu dönemden sonra mevlevihanenin ana yapısı ilkokul ve lojman, diğer bölümleri ise farklı amaçlarla kullanıldı. Çeşitli girişimler sonucunda müzeye dönüştürüldü ve 27 Aralık 1975 günü Divan Edebiyatı Müzesi adıyla ziyarete açıldı. Bu tarihten sonra dönem dönem restorasyon çalışmaları yapıldı. 2007'de başlayan son restorasyonun ardından, 21 Kasım 2011'de Galata Mevlevihanesi Müzesi adıyla hizmet vermeye başladı. Günümüzde mevlevihane bünyesinde semahane ve derviş odalarını kapsayan ana yapı, Halet Efendi Kütüphanesi, Sebili ve Türbesi, Şeyh Galib Türbesi, Hasan Ağa Çeşmesi, sarnıç, hâmûşân, Adile Sultan Şadırvanı ve çamaşırhane bulunmaktadır.

Müze mükemmel bir atmosfere sahip. İçeri adım atar atmaz karşınıza çıkan eserler sizi eski zamanlara götürmekle kalmıyor adeta ruhani bir yolculuğa çıkarıyor. Ancak müzenin açık olduğu saatlerde semah dönen birilerinin olmaması müze işletmeciliği açısından büyük handikap. Yine de turizm açısından önemli bir değer teşkil ediyor. Umarım sorumlu kişiler ziyaretçi sayısının arttırılması ve Mevlevî geleneğinin tanıtımı açısından daha başarılı işlere imza atarlar. Sadece turist rehberleri ile müzeleri gezdirmek yeterli temsili sağlamıyor. Profesyonel bir ekip tarafından bilgilendirme yapılınca kar topu misali ziyaretçi sayısı da artıyor.

Müze mükemmel bir atmosfere sahip. İçeri adım atar atmaz karşınıza çıkan eserler sizi eski zamanlara götürmekle kalmıyor adeta ruhani bir yolculuğa çıkarıyor. Ancak müzenin açık olduğu saatlerde semah dönen birilerinin olmaması müze işletmeciliği açısından büyük handikap. Yine de turizm açısından önemli bir değer teşkil ediyor. Umarım sorumlu kişiler ziyaretçi sayısının arttırılması ve Mevlevî geleneğinin tanıtımı açısından daha başarılı işlere imza atarlar. Sadece turist rehberleri ile müzeleri gezdirmek yeterli temsili sağlamıyor. Profesyonel bir ekip tarafından bilgilendirme yapılınca kar topu misali ziyaretçi sayısı da artıyor.